Balalarǵa arnalǵan dástúrler AIDAR QOIý
Aıdar qoıý – qazaqtyń ul balalaryna qatysty erekshe salt-dástúrleriniń biri. Bul rásim balanyń fızıkalyq jáne rýhanı kúsh-qýatyn arttyrý, onyń áleýmettegi orny men bedelin bekitý maqsatynda júrgiziledi. Aıdar qoıý rásimi, sondaı-aq, ul balaǵa bolashaqta baqyt, danalyq, jáne aıbarlylyq tileýmen baılanysty.
Aıdardyń máni
Aıdar – ul balaǵa qoıylatyn sándik Element. Qazaq halqynda aıdary bar bala aıbarlyq, rýhanı kúshke ıe dep esepteledi. Aıdar qoıý kezinde balanyń aıdaryna marjan nemese qara tas taǵyp óriledi, bul onyń kóz ben tilden qorǵalýyn, jamandyqtan saqtalýyn bildiredi. Aıdar balaǵa kúsh-qýat, júrektilik, jáne boıynda erekshe qasıetterdi oıatýǵa kómektesedi. Bala azamat bolyp soǵysqa, alys joryqqa attanǵanda aıdaryn tóbesine túıip attanady. Ol jaýdy jeńemiz soǵysqa tastúıin daıynmyn degen yrym.
Dástúrdiń ótýi
Aıdar qoıǵan balaǵa arnap arnaıy dastarqan ázirlenedi, sonymen qatar, bir mal soıylady. Bul rásim aýyldaǵy atalardy, úlkenderdi shaqyryp, balaǵa bata alý maqsatynda uıymdastyrylady. Batanyń berilýi – balanyń bolashaǵyna, ómiriniń uzaqtyǵyna, jáne onyń myqty azamat bolyp qalyptasýyna tilek bildirýdiń bir joly.
Bata berý joly
Bata berý kezinde aýyldyń danagóı, kópti kórgen, sheshen-shejire shaldary balany óz oryndaryna shaqyryp, onyń qasıetterin, parasatyn arttyrýdy maqsat etedi. Aıdarly balany shaldardyń otyrǵan ornyna aýnatyp alý – osy rásimniń bir bóligi. Bul – balanyń danalyq, kóregendik, jáne kóshbasshylyq qasıetterin boıyna sińirý úshin jasalatyn is. Bala solarǵa tartsyn, ıaǵnı, olardyń jaqsy qasıetterin óz boıyna darytýy úshin jasalady.
Aıdar qoıýdyń sımvolıkasy
Aıdar qoıý – balanyń jeke tulǵasyn qalyptastyrý, onyń qoǵamdaǵy ornyn, bedelin, jáne rýhanı kúshin arttyrýdyń sımvoly. Bul rásim qazaq halqynda urpaqtyń jalǵastyrýshysy, otbasynyń tiregi bolyp tabylatyn ul balany tárbıeleýge arnalǵan ulttyq qundylyqtardyń biri. Aıdar qoıý – qazaq mádenıetinde ul balanyń ómirinde mańyzdy ról atqaratyn dástúr. Bul rásim arqyly balaǵa rýhanı baılyq, danalyq, jáne kúsh-qýat beriletinine senim artady. Aıdar qoıý – ulttyq mádenıetimizdiń baılyǵyn, qundylyqtaryn jáne ata-babalarymyzdyń danalyǵyn urpaqtan-urpaqqa jetkizetin mańyzdy Element bolyp tabylady.
Bolat BOPAIULY
