Balalarǵa arnalǵan dástúrler ShILDEHANA DÁSTÚRI

05 qańtar 2025 712 0
Оqý rejımi

Shildehana – qazaqtyń eski dástúrinen kele jatqan jańa týǵan balany quttyqtaý jáne qýanysh bildirý úshin ótkiziletin toı. Bul dástúr, eń aldymen, balanyń týylýyn tek bir otbasyna ǵana emes, búkil aýyl-aımaqtyń ortaq qýanyshyna aınaldyrady. Qazaq halqy úshin jańa týǵan bala – úlken baqyt, ári urpaqtyń jalǵasy bolyp sanalady.

Ul—kóz, qyz— iz

Qazaqtar ul balanyń dúnıege kelýin erekshe atap ótedi. «Ul týǵanda kún týady» nemese «Uly bardyń tuly bar» degen halyq maqaly ul balanyń qundylyǵyn bildiredi. Degenmen, qyz balanyń týylýyn da qýanyshpen qabyldaıdy. «Qyzy bar úıdiń quty bar» dep, qyzdyń otbasy úshin máni men mańyzyn joǵary baǵalaıdy. Osylaısha, qazaq halqynda ul men qyzdy qatar baǵalaý dástúri qalyptasqan.

Bala shashý shashý

Jańa týǵan balaǵa qýanysh bildirip, týystary men kórshileri sol kúni balanyń týylǵan úıine shashý shashady. «Balanyń baýy berik bolsyn» dep tilektes bolý – qazaqtyń salt-dástúriniń taǵy bir belgisi. Bala úshin mal soıylyp, arnaıy as ázirlenedi, bul otbasyndaǵy qýanyshty toılaý úshin atqarylatyn rásim.

Shildehana kúzetý

Shildehana toıynda, ádette, týystar men aýyl áıelderi jınalady. Olar, sonymen qatar, balanyń kúlli ómiriniń qýanyshpen ótýin, jamandyqtan qorǵalýy úshin arnaıy ázirlengen et asýdan bastalady. Bala dúnıege kelgen sátten bastap onyń ómiri oıyn-kúlkimen, qyzyqty sáttermen bastalýy tıis degen senim bar.

Balalyqtyń jarqyn joly

Shildehana rásimi – balalyqtyń baqytty, shattyqqa toly ómiriniń alǵashqy qadamy. Qazaqtar bul toıdy balaǵa danalyq, meıirimdilik jáne baqyt tileı otyryp ótkizedi. Shildehana toıy – tek qana qýanysh emes, sonymen qatar, balanyń bolashaqtaǵy ómiri úshin jaqsy tilek, jaqsy yrys.

Shildehana – qazaqtyń ulttyq mádenıetinde balanyń dúnıege kelýiniń mańyzdylyǵyn kórsetetin, uly dástúr men saltty dáripteıtin erekshe toı. Bul toı árbir balanyń ómirindegi alǵashqy baqytty sátterdi, qýanyshty sátterdi atap ótýdiń kórinisi, sondaı-aq, otbasynyń, aýyldyń berekesin arttyratyn, urpaq jalǵastyrýshy dástúr.

Bolat BOPAIULY

 

 

Pіkіrler Kіrý