LÝDOMANIIaNYŃ ShARIǴATTAǴY ÚKIMI QANDAI?

Lýdomanııa oıynqumarlyq degen maǵynany bildiredi. Lýdomanııa (gemblıng, ıgromanııa) termıni qumar oıynǵa táýeldilik degen maǵyna beredi. Sharıǵatta kez kelgen oıynǵa qumar aralassa haram, úlken kúná sanalady («Ál-maýsýatý ál-fıqhııa»: 39/407).

Alla Taǵala Quranda bylaı deıdi: «Ýa, ıman keltirgender! Aqıqatynda araq-sharap (syndy mas qylyp, aqylynan adastyratyn nárseler), qumar hám ózge de utys oıyndary, tabyný úshin ornatylǵan puttar jáne jebelermen (qumalaq, karta syndy basqa da nárselermen) bal ashý – shaıtannyń las isterinen. Endeshe (eki dúnıede de) maqsat-murattaryńa jetý úshin bulardan aýlaq bolyńdar. Shaıtan senderdiń aralaryńa araq, qumar oıyndary arqyly dushpandyq pen jekkórýshilik salyp jáne Allany eske alýdan, namazdan tyıýdy kókseıdi. Sender sonda da doǵarmaısyńdar ma?» – degen («Máıda» súresi, 90-91 aıattar).

Sahaba Ábý Huraıradan (Alla oǵan razy bolsyn) jetken hadıste Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Bireý baýyryna «kel, qumar oıyn oınaıyq» dese, sadaqa bersin», – degen (Buharı). Bul hadıs qumar oınaýǵa shaqyrýdyń ózi kúná ekenin meńzeıdi. Al Jábır (Alla oǵan razy bolsyn) jetkizgen kelesi hadıste: «Haramnan ósken et (ıaǵnı adam) jánnatqa kirmeıdi», – degen (Ibn Hıbban, №5567).

Qumar oıynǵa táýeldilik, ıaǵnı lýdomanııa, gemblıng, ıgromanııanyń jeke tulǵaǵa jáne qoǵamǵa tıgizer zardaby aýyr. Olar:

1. Qumar oıynǵa táýeldilik otbasynyń shyrqyn buzyp, eldiń bereketin ketiredi, qoǵamdy quldyratady;

2. Adamnyń ýaqytyn, mal-dúnıesin zaıa ketirip, qaryzǵa batyrady;

3. Ekonomıkaǵa keri áserin beredi, adamnyń ómirin tek ıllıýzııamen shekteıdi;

4. Boıyn jalqaýlyqqa, masyldyqqa, jaýapsyzdyqqa úıretip, aqsha úshin aryn, namysyn satatyn tómen dárejege túsiredi;

5. Jeke tulǵanyń júıkesin tozdyryp, tipti ózine qol jumsaýǵa (sýıtsıdke) deıin alyp barady;

6. Qumar oıynnan utylǵan adamnyń óziniń serikterine degen kórealmaýshylyǵy, kekshildigi artady. Osylaısha aralarynda dushpandyq paıda bolyp, birin-biri óltirýge deıin barady. Qumar oıyny arqyly tapqan aqsha bireýdiń aqysyn jeý bolyp sanalady jáne adal bolmaıdy. Ibn Abbastan jetken rıýaıatta Alla elshisi (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Alla Taǵala bir qaýymǵa bir nárseni haram etken bolsa, onda onyń aqshasyn alýdy da haram etti», – degen (Daraqutnı,№318).

Ál-Azhardyń burynǵy sheıhy Jaddý ál-Haq qumar oıyndarǵa qatysty: «Qumar oıynnyń haram bolý sebebiniń biri – adamnyń psıhologııasyna zııan keltirýi. Qumar oınaıtyn adamnyń jeńil jolmen aqsha tabamyn degen qııaly eńbek etýden tyıylýǵa, jalqaýlyqqa, aqyl-oıynyń álsireýine alyp barady. Eginshilikke, ónerkásipke, saýda-sattyqqa mán bermeıdi. Saldarynan Ekonomıkaǵa keri áseri tıedi. Sondaı-aq shańyraqtyń shaıqalýyna, baıdyń kedeıge aınalýyna sebep bolady. Oǵan qoǵamda oryn alyp jatqan kóptegen jaǵdaıattar kýá», – dep pátýa bergen.

Eger oıynǵa qumar aralaspaǵannyń ózinde oǵan áýestigi qulshylyǵyna kedergi bolsa, ýaqytyn zaıa ketirse, psıhıkasy men bolmysyna zııan keltirse, ómirlik qajettilikterine tosqaýyl bolsa, sondaı-aq balaǵat sózder aıtyp, urys-tóbeleske alyp barsa, mundaı oıynǵa sharıǵatymyzda tyıym salynady.

ÚKIM:

1. Lýdomanııa (gemblıng, ıgromanııa) – haram.
2. Qulshylyqqa, otbasylyq jáne basqa da qoǵamdyq mindetterine kedergi keltiretin oıyn qumarlyqqa tyıym salynady.

QMDB Ǵulamalar keńesi