Saýdanyń eń jaman tabys kózderi
Dinge qaıshy tabys tabý joldaryna áýeli Allanyń ámiri úshin jáne mundaı kiris kózi basqalardyń aqysyn mansuq etkendikten tyıym salynǵan. Haram sanatyndaǵy tabys kózderine keletin bolsaq, olar mynalar: esirtki, araq-sharap, temeki saýdasynan túsken tabys.
Islam adamdy aqyl-esten tandyryp, óz is-áreketine esep berýden qaldyratyn alkogoldi ishimdikter, esirtki, basqa da eseńgiretetin zattardyń saýdasyna tyıym salǵan. Bul zattardy taýar aınalymynan shyǵarǵan. Sóıtip, kópshilik arasynda maskúnemdiktiń, nashaqorlyqtyń keń jaıylýynyń aldyn alǵan.
Bul joldaǵy saýdagerler - qoǵam úshin asa qaýipti qylmyskerler. Olar úshin adam ómiri túk emes. Az kúndik bas paıdasyna bola adamdardy shyńyraýǵa qulatyp qarap otyrady. Ádette, esirtkiniń dámin tatyp, oǵan boı aldyrǵan adamdar aqyl-oı, sana-sezim, ar-ojdan, namys-uıat sekildi adamı qasıetterden jurdaı bolady, sosyn jan túrshigerlik qylmystarǵa boı uryp, aýrýynan aıyǵýǵa kúsh-qaırat taba almaıdy. Bul – tutastaı urpaqtyń, eldiń aqysynyń buzylǵany.
Jezókshelik - adamnyń tánin saýdalap, aqsha tabýdyń amaly ǵana emes, ol adam ómiri úshin de, qoǵam úshin de asa qaýipti qubylys. Qoǵamdaǵy otbasy, din, memleket ınstıtýttarynyń qyzmetin joqqa shyǵarady, qalyptasqan adamgershilik, adaldyq, ar-namys, senim, súıispenshilik sekildi moraldyq, Etıkalyq qundylyqtardy aıaqqa taptaıdy. Quran Kárim jezókshelikke bylaı dep tyıym salǵan: «Zınaǵa jolamańdar (oǵan beıimdeıtin ártúrli áreketterden aýlaq bolyńdar)! Óıtkeni, ol anyq arsyzdyq jáne jaman jol»[1].
Jezókshelikpen aınalysqandar, jezókshelikpen aınalysýǵa tyrysqandar, jezóksheler úıin ashqan «jeńgetaılar» qoǵamnyń rýhanı azǵyndaýyna, arsyzdyq pen uıatsyzdyqtyń etek jaıýyna, buryn-sońdy kezikpegen aýrý-syrqaýdyń beleń alýyna sebepshi. Onyń zaýaly, jazasy týraly aıtýdyń ózi artyq áńgime sekildi.
