TÁÝEKEL TÚBI – JEL QAIYQ...
Negizi adam balasy bir Jaratýshyǵa ıman keltirýge, senýge, súıenýge jáne táýekel etýge májbúrli jaratylǵan. Amerıkada on bes myń adamǵa júrgizilgen zertteý nátıjesinde Jaratýshyǵa degen senimmen ómir súrgen adamdardyń, senimsiz ómir súrgen adamdarǵa qaraǵanda rýhanı turǵydan denderi saý bolatyndyǵy dáleldegen.
Al, endi musylman pende árıne, Allasyna táýekel etý arqyly jumysyna tabys, ómirinde rýhanı kúsh-qýat alatyny sózsiz. Engidigi kezekte osy táýekel taqyrybyna toqtalyp kórelik.
Táýekel – adamnyń Alla qalamasa, óziniń de, ózge jaratylystyń da qolynan eshnárse kelmeıtindigin túsinip, Alladan úmittenýi, kómek suraýy, isin tapsyrýy.
Qysyltaıań shaqtarda Jaratqanǵa jalbarynyp, táýekel etý – naǵyz musylmandyqtyń belgisi. «Er joldasy – táýekel» dep Táńirge shynaıy táýekel etýdi tirshiliktiń basty negizi etip alǵan ata-babalarymyz haqıqı ımannyń úlgisin kórsetti. Tirshilikte Alla Taǵalanyń qoldaýyna úmit artyp, «nar táýekel» dep bilekti sybana áreket etý qazaqqa tán qajyrlylyq qasıet. Sodan bolar el aýzynda mynadaı ulaǵatty sózder keń taraǵan.
«Ýaıym túbi – tuńǵıyq, batasyń da ketesiń, táýekel túbi – jel qaıyq, minesiń de ótesiń». «Táýekelsiz is bitpeıdi, táýekel etpegen aryqtan ótpeıdi». Er joldasy – táýekel».
Alla Taǵala táýkel týrasynda: «Eger bekinseń, Allaǵa táýekel et. Aqıqatynda, Alla (Ózine) táýekel etkenderdi jaqsy kóredi», - deıdi. (Álı Imran súresi, 159-aıat).
Al súıikti Paıǵambarymyzdyń (Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) hadısinde:
«Eger, sender Allaǵa nyq táýekel etseńder, onda Ol senderge tańerteń qaryndary qabysyp shyǵyp, keshke qampaıyp qaıtatyn qustardy rızyqtandyrǵanyndaı rızyq berer edi» delingen. (Ibn Májá).
Taǵy bir hadıste: «Kimde-kim úıinen shyǵarda «Allanyń atymen, Allaǵa táýekel ettim, Alladan basqa kúsh-qýat ıesi joq» dese, oǵan Alla tarapynan: «Týra jolǵa túsirildiń, bar qajetiń qamtamasyz etildi jáne qorǵaýǵa alyndyń», delinedi. Ázázil shaıtan da odan alys júredi» dep keltirilgen. (Ábý Dáýit)
Táńirge táýekel etýmen birge laıyqty áreket etý de qatar júredi. Áıtpese, «Alma pis, aýyzǵa tús» dep bosqa úmittenip jata berýdiń esh jóni joq. Sebebi, hadıste bir kisiniń: «Ýa, Alla Elshisinen, túıemdi baılap, sosyn Allaǵa táýekel eteıin be, joq, álde bos jibere salyp, táýekel eteıin be?» - dep suraǵandyǵy aıtylady. Sonda Paıǵambarymyzdyń (Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!): «Aldymen baılap qoı, sosyn táýekel et» degendigi keltirilgen. (Tırmızı).
Sondyqtan da qurmetti áleýmet! Aldymen áreket etemiz, eńbektenemiz, sebebin jasaımyz, keıin Allaǵa táýkel etemiz. Sonda ǵana Alla berekesin beredi.
Baqytjan Ótkelbaev,
"Ál-Fattah" meshitiniń naıb ımamy
