Túsinde Alla Taǵalany kórý múmkin be?
Assalaýmaǵaleıkým! Adam balasy túsinde Alla Taǵalany kórý múmkin be?
Ответ
Túsinde Alla Taǵalany kórý múmkin be degen suraqqa keıbir ǵalymdar múmkin emes, keıbireýleri múmkin dep jaýap beredi.
Imam Náýaýı (r.h.) aıtady: «Ál-Qazı: «Ǵalymdar túsinde Alla Taǵalany kórý múmkin ári durys ekenine biraýyzdan kelisken. Alaıda uıqyda Allany Ózine laıyq bolmaǵan dene keıipinde kórse, ony (kórgen nársesin) Alladan ózge nárse dep biledi. Óıtkeni, Haq Taǵalany áldekimge uqsatý múmkin emes», – degen.
Ibn ál-Baqıllanı: «Túsinde Alla Taǵalany kórý júrekke oı, qııal, boljam týǵyzady. Bul nárse (jaratylysqa tán) bolǵan nemese bolyp jatqan isterde kezdesedi», – deıdi»[1].
Jaratýshy Iemizdi túsinde dene zattardy kórgeni sekildi týra maǵynada (haqıqı) túsinilmeıdi. Óıtkeni, Qudiretti Allany kózben kórý múmkin emes. Ol árbir aıyp jáne kemshilikterden ada, pák ári taza. Quran Kárimde: «Al olar [jaratylystar] onyń bárin bilimmen qamtı almaıdy»[2], – delingen.
Salaf salıhınderdiń (alǵashqy býyn musylmandary) tústerinde Alla Taǵalany kórgenin ǵalymdar tuspaldap (táýıl etip) túsindirgen. Imam Báǵaýı (r.h.): «... Qudiretti Allany kórý qaltqysyz ádilettik sezimde, súısingen halde, darqandyqta, jaqsylyqta júzege asady. Túsinde Alla jánnatty, keshirimdi nemese tozaqtan qutqarýdy ýáde etse, Onyń sózi haq, aıtqan ýádesi shyn bolmaq. Qudaıdyń nazary aýsa, Onyń meıirimi, al bet bursa, kúnadan eskertýi, dep túsinedi. Quran Kárimde: «...solar – aqyrette esh úles almaıtyndar hám qııamet kúni Alla olarmen sóılespeıdi, nazaryn da salmaıdy...»[3] dep baıandalady.
Túsinde Alla Taǵala baılyq berip jatsa da, pende ony alsa, alǵan nárseni synaq, beınet jáne dert dep biledi. Sony oılap onyń tynyshy ketedi, mazasyzdanady jáne sol arqyly ol úlken saýapqa keneledi»[4].
Osyndaı tańjaıyp tús kórgende Alla Taǵalaǵa maqtaý aıtyp, shúkir etý kerek. Óıtkeni, bul – bir ıgilik (syı). Qalasa, ony senimdi bir adamyna aıtady, qalasa, aıtpaıdy. Túsinde Alla Taǵalany kórý múmkin emes deıtinder oılaryn bylaı tujyrymdaıdy:
«Bireý túsimde Alla Taǵalany kórdim dese, Sheıh Imam Áhli súnnet basshysy Ábý Mansýr Matýrıdı (r.h.): «Bul adam putqa tabynýshydan da jaman», – degen.
Bul másele Býhara men Samarqand mashaıyqtary arasynda tartysqa sebep bolǵan. Samarqand mashaıyqtary: «Alla Taǵalany túsinde kórý – bolmaıtyn, jalǵan is. Óıtkeni túsinde kórgeni qııaldan ózge nárse emes. Alla Taǵala odan ada, pák. Bul másele jaıynda sóz qatpaý abzal»[5], – degen.
TÚIIN: Alla Taǵalany túsinde kórý múmkin emes. Kórgeni jáı qııal bolyp sanalady. Ondaı tústi eshkimge aıtpaǵan durys. Zárý jaǵdaıda ǵana ondaı ǵajap tústerdi Quran men súnnetke sáıkes táýıl etip, aýyspaly astarly maǵynada jetkizedi. Bul rette «Oǵan [Allaǵa] uqsas eshteńe joq»[6] qaǵıdasyn ustanyp, Haq Taǵalaǵa keıip, sýret, kólem, pishin, shek, tarap berilmeıdi. Allany árbir aıyp jáne kemshilikterden ada, pák ári taza dep biledi.
Eń durysy Allaǵa ǵana málim!
Автор: Fatua.kz – ҚМДБ Шариғат және Пәтуа бөлімі
