MÁÝLIT MEREKESIN TOILAÝDYŃ MAŃYZY
«Máýlit» arab tilindegi «ýáládá» túbirinen týyndaǵan sóz. Maǵynasy «týylǵan jer, týylǵan ýaqyt, týǵan kún» degendi bildiredi. Musylman jurtshylyǵy «máýlit» sózin Muhammed paıǵambardyń (s.a.s.) týǵan kúni uǵymynda qoldanady. Al Islam tarıhshylarynyń basym kópshiligi Paıǵambarymyzdyń (s.a.s.) týylǵan kúniniń 571 jyl Rabıýl-áýýál aıynyń dúısenbi kúnine (571 jyl sáýir aıyna) sáıkes kelgenin aıtady.
Sońǵy jyldary Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń bastamasymen elimizde umytylǵan dinı qundylyqtarymyzdyń biri Paıǵambarymyzdyń (s.a.s.) týylǵan kúnin atap ótý qolǵa alynyp, kóptegen ıgi sharalar uıymdastyrylýda. Ókinishke oraı búırekten syıraq shyǵarýǵa qumbyl tartyp turatyn psevdo-sáláfıler osy jaqsy dástúrge de qarsy shyǵyp, din qyzmetkerleri men dinge peıil burǵan halqymyzdy adasýshylyqpen aıyptaýda. Sondyqtan qysqasha máýlitti toılaýdyń tarıhyna kóz júgirtip ótsek. Ásilinde Adamzattyń asyly (s.a.s.) dúnıege kelgen Rabıýl-áýýál – kóktem aılarynyń alǵashqysy. Bul qaıta jańarýdyń belgisi. Paıǵambarymyzdyń kóktemde dúnıege kelýi beınebir qystan keıin adamzattyń qaıta tirilýin kórsetkendeı. Islam tarıhynda Paıǵambarymyzdyń Mekkedegi týylǵan úıin «MáýlıdýnNábı» dep ataǵan. Sonaý erte zamandardyń ózinde qajylyq pen umrany óteýge kelgender Paıǵambarymyzǵa degen súıispenshilikteri men saǵynyshtarynyń belgisi retinde osy úıdi zııarat etetin bolǵan.
Osydan-aq musylmandardyń Alla elshisine qatysty nárseniń bárin qadir tutyp, máýlitke de erekshe nazar aýdarǵanyn kóremiz. Tipti kelýshilerdiń sany artqandyqtan Abbası halıfasy Harýn ar-Rashıdtiń anasy ál-Háızýrán (qaıtys bolǵan jyly 790 j.) Paıǵambarymyzdyń (s.a.s.) týylǵan úıin jóndep, meshitke aınaldyrǵan. Sondyqtan máýlit mereke retinde hıjrı 2-ǵasyrda atap ótile bastaǵan desek artyq aıtqandyq emes. Al máýlitti resmı túrde toılaý Fatımıler memleketinde Mýız Lıdınılláh bılik basyna kelgen kezeńnen (972 j) bastalady. Máýlitti atap ótýdiń negizinde Paıǵambarǵa degen súıispenshilik jatqany málim. Alǵashqy úsh ǵasyrda (sahaba, tabıǵýn, átbaǵýt-tabıǵın) máýlitti resmı túrde toılaý ádeti bolmaǵan. Degenmen sahabalar kezeńinde jyl sanaýdy belgileýge qatysty aıtylǵan usynystardyń ishinde Paıǵambarymyzdyń týylǵan kúniniń de atalýy, sahabalar arasynda osy kúnniń erekshe bolǵandyǵyn kórsetse kerek.
Negizinen, dinı úkimder Quran men hadısten alynady. Al máýlitti atap ótýge úzildi-kesildi tyıym salǵan aıat nemese hadıstiń joq ekeni málim. Olaı bolsa, máýlitti toılaý «bıdǵat, haram, adasýshylyq» deýdiń eshqandaı sharıǵı negizi joq. Qaıta, kerisinshe, ǵalymdarymyz Quran aıattary men hadısterden dálel keltire otyryp, máýlitti atap ótýge bolatyndyǵyna bir aýyzdan kelisken. Joǵaryda máýlittiń tarıhyna qysqasha toqtalyp óttik. Jalpy alǵanda, máýlitti eń alǵash toılaǵan adamzattyń ardaqty tulǵasy – haziret Muhammedtiń ózi desek, aqıqatty aınalyp ótý bolmaıdy. Óıtkeni Paıǵambarymyzdan dúısenbi kúnderi ustaıtyn oraza jaıly suralǵan kezde ol: «Bul kúni men dúnıege keldim ári elshi bolyp jiberildim nemese bul kúni maǵan Quran tústi», – dep jaýap bergen. Paıǵambarymyz (s.a.s.) jylda bir ret emes, ár dúısenbi saıyn oraza ustaý arqyly týǵan kúnin atap ótken. Keı ǵalymdar osyǵan súıene otyryp, máýlitti atap ótýdi eń alǵash bastaǵan Paıǵambarymyzdyń ózi deıdi. Musylman ǵalymdary buǵan qatysty kóptegen dádelder keltirgendikten, qysqasha myna bir-eki máseleni aıta keteıik. Negizi máýlitti atap ótý – áleýmettik qajettilik.
Alǵashqy úsh ǵasyrda máýlitti aýqymdy deńgeıde nege toılamaǵan degenge kelsek, Paıǵambarymyzdyń nurly shýaǵyn kórip ósken baqyt ǵasyrynda Paıǵambarymyzdyń týǵan kúnin atap ótýdiń, paıǵambarymyzdy bir shara arqyly eske túsirýdiń qajeti joq edi. Eske túsirý, eń aldymen, umytqandarǵa nemese umyta bastaǵandar úshin qajet. Sahaba Saǵyd ıbn Ábý Ýaqqastyń «Biz Paıǵambarymyzdyń ómirin balalarymyzǵa Qurannan súre úıretetindeı úıretetin edik» degenindeı, alǵashqy ǵasyrlarda Onyń estelikteri halyq jadynda áli sol jańa kúıinde jańǵyryp turǵan-dy. Al, atap ótip, eske alý bir qajettilikke ıakı sebepke baılanysty jasalady. Qazirgi tańda qandaı da bir musylman eli bolmasyn Haq elshisin (s.a.s.) esterine alyp, jadynda ol jaıly málimetteri men bilimderin jańǵyrtýy úlken qajettilik. Ári halyqtyń bir jerge jınalyp máýlitti atap ótýi
Paıǵambarymyzǵa degen saǵynyshyn jańǵyrtyp, súıispenshilikterin arttyra túsedi. Paıǵambarymyzdy (s.a.s.) eske alý – musylman qaýymyn Alla Taǵalaǵa laıyqty qul, Onyń elshisine aqyrette maqtan tutarlyq úmbet boldym ba degen oıǵa jetelep, musylmandyǵyna qaıta kóz tastaýyna sep bolary sózsiz. Musylmandardyń osyndaı ıgi maqsat úshin bir jerge jınalýy aralaryndaǵy baýyrlastyqtyń kúsheıýine de jol ashady. Adamzat balasyn jaqsylyqqa shaqyratyn mundaı issharanyń paıdaly ekeni, al árbir paıdaly da saýapty is-áreketti ıslam dininiń qoldaıtyny barshamyzǵa málim. Negizinen máýlitti atap ótýdiń túrli qaıyrymdylyq sharalardyń ótýine sebep bolýmen qatar, halyqtyń júreginde Paıǵambarymyzǵa degen súıispenshilikti jańǵyrtýǵa da qosar úlesi mol. Máýlitti atap ótý – Rasýlallany kúlli ǵalamǵa raqym retinde jibergeni úshin Allaǵa shúkirshiliktiń de bir belgisi. Máýlitti toılaýǵa bolatyndyǵyn bildiretin dálelderdiń biri – máýlit keshterinde oqylatyn máýlit jyrlary.
Al onyń negizi altyn ǵasyrdaǵy, ıaǵnı Paıǵambarymyz ben sahabalar kezindegi qasıdalarǵa baryp tireledi. Ardaqty paıǵambarymyz (s.a.s.) ózin maqtap, madaq aıtqan aqyndarǵa qarsy shyqpaǵan. Tipti olarǵa rızashylyǵyn bildirip, syı-syıapat berip otyrǵan. Mysaly, Kaǵyb ıbn Zýháır «Bánát sýad» dep atalatyn óleńin Paıǵambarymyzǵa oqyǵanda ol erekshe tolqyp, ústindegi «búrdá» dep atalatyn shapanyn sheship Zýháırdyń ıyǵyna japqan edi. Osyǵan oraı álgi óleń «Qásıdátýl-búrdá» degen atpen tanymal bolyp, keıingi Paıǵambarymyzǵa arnap óleń jazǵandarǵa áser etken.
Altyn ǵasyrda Paıǵambarymyzdy madaqtaǵan óleńderdiń arasynda áli kúnge deıin musylmandardyń arasynda keń taraǵan, súıspenshilikke toly týyndy – «TáláalBádrý aláıná» dep bastalatyn óleń-jyr. Mine musylmandar arasynda máýlit oqytý altyn ǵasyrdaǵy «shýaraýnnábı», ıaǵnı Paıǵambar aqyndary dep atalǵan Kaǵyb ıbn Zýháır, Hassan ıbn Sábıt, Abdýlla ıbn Ráýáhalardyń Paıǵambarymyzdy madaqtaýy ári Paıǵambarymyzdyń olarǵa qarsylyq bildirmeýimen úılesýde. Arab ádebıetinde bul janr hıjra jyl sanaǵy boıynsha IV ǵasyrda shyńyna jetken. Klassıkalyq parsy ádebıetinde bolsa Hakim Sánaıı, Nızamı, Farıdýddın Attar, Shırazı, Ámir Hýsraý-ı Dıhlaýı jáne Molda Jamı osy janrda óte jarqyn shyǵarmalaryn jazǵan. Óz kezeginde ıslamdy júrek qalaýymen qabyldap, ony ómir saltyna aınaldyrǵan musylman-túrki halyqtarynda da Paıǵambarǵa (s.a.s.) súıispenshiliktiń orny erekshe. Búnyń jarqyń kórinisi retinde musylman-túrki ádebıetinde Muhammed paıǵambarǵa (s.a.s.) baılanysty týyndaǵan ádebıet janrlaryn ataýǵa bolady. Bul ádebı shyǵarmalar «Ásma-ı-nábı» (ÁzPaıǵambardyń esimderi), «Sıra» (Paıǵambardyń ómirbaıany), «Máýlıd», «Mıraj-nama», «Mýǵjıza-ı nábı» (Paıǵambardyń mýǵjızalary), «Ǵazaýat-y nábı» (Paıǵambar qatysqan soǵystar), «Shapaǵat-nama», «Qyryq hadıs», «Júz hadıs», «Myń hadıs» sııaqty taqyryptar tóńireginde órbip damydy. Túrki halyqtarynyń Paıǵambarǵa (s.a.s.) súıispenshiligi men qurmet-izetinen týyndaǵan ádebıet túrleriniń biri – naǵyt janry. Naǵyt (arabsha – na‘t) – bir adamdy boıyndaǵy erekshelikteri men qasıetterin madaqtaı otyryp, sıpattaý degen maǵynany bildiredi. Dinı ádebıettegi termındik maǵynasy – áziret Muhammedti (s.a.s.) madaqtaý, maqtaý maqsatymen jazylǵan ádebı shyǵarmalardyń jalpylama ataýy.
Bul jerde eskere ketetin bir jáıt, Áz. Paıǵambardyń tysyndaǵy adamdarǵa arnalǵan jyrlar madaq jyrlary dep atalyp jatsa, tek qana Áz. Paıǵambarǵa arnalǵan madaq jyrlary “naǵyt” (na‘t) degen atqa ıe bolǵan. Túrki halyqtaryndaǵy bul janr bastaýyn arab ádebıetinen alady. Áz. Muhammedtiń kózi tirisinde oǵan arnap madaq jyrlary jazylǵandyǵyn joǵaryda atap ótken edik. Tipti osy naǵyt sıpatyndaǵy alǵashqy óleńniń ol dúnıege kelmeı turyp 7 ǵasyr buryn jazylýy da buryn-sońdy bolmaǵan nárse. Iaman patshasy Ábý Kárıb ál-Hımıarısol kezdegi ǵalymdardan Injil men Táýratta sońǵy paıǵambar Áz. Muhammedtiń (s.a.s.) keletindigi jaıly jazylǵanyn estip, oǵan madaq jyryn arnaǵan. Osy paıǵambardyń Allanyń elshisi ekenin, onyń kezeńine deıin ómir súrse, oǵan moıyn sunatynyn jazyp ketken. Keıinnen sahaba Ábý Aııýb ál-Ánsarıdiń qolyna kelip jetken osy hat Áz. Paıǵambarǵa usynylǵan. Bul oqıǵany qazaq aqyny Shádi Jáńgiruly da “Nazym sııar sharıf” atty kitabynyń “Tabım Hamrı oqıǵasy” degen bóliminde qazaq tilinde ásem baıandaǵan. Islam dinin erteden qabyldaǵan Qazaq halqy onyń jetkizýshi paıǵambaryn da tanýǵa tyrysty.
Islam dini qazaq dalasynda ál-Farabı, Iassaýı, Balasaǵunı, Baqyrǵanı, Iúgnekı, Haıdar Dýlatı sekildi danalardyń kezeńinde naǵyz gúldengen dáýirin bastan keshirdi. Halqymyzdyń bul danalary óz shyǵarmalaryn Quran, hadıs jáne ıslam motıfterimen kórkemdep bezendirdi. Qazaq ádebıetiniń alǵashqy muralaryna kóz júgirter bolsaq, Áz. Paıǵambarǵa alǵash madaq jyryn jazǵan kúlli musylman-túrki halyqtaryna ortaq Júsip Balasaǵun ekenin kóremiz. Musylman-túrki ádebıetiniń alǵashqy úlgisi bolyp sanalatyn “Qutadǵý bilik” atty kitaby arqyly ol Áz. Muhammedti halqyna tanytyp, súıdirýdi maqsat tutqan. Shyǵarmasyn túsinikti bolýy úshin jergilikti halyqtyń tilinde jazǵan Balasaǵunı áziret Paıǵambardyń mineziniń kórkemdigin, adamzatqa jiberilgen shyraq ekendigin jáne úmbetine degen súıispenshiligin aıta kele, Paıǵambardyń jolynyń esendikke jetkizetinin tilge tıek etedi. Ol Muhammed (s.a.s.) paıǵambardy bylaı madaq etedi: Rahymdy ıem, paıǵambaryn jiberdi Kisi izgisi, el sarasy jigerli. Túnek túnde shamy boldy halyqtyń, Saǵan, jurtqa nuryn shashty ol jaryqtyń! Ol qudaıdyń elshisi, erim, bilgeısiń, Sen, sodan soń, týra jolǵa kirgensiń! Áz. Muhammedtiń (s.a.s.) kúlli álemge úlgi-ónege bolatyn minez-qulqyn bylaı dep jyrlaıdy: Elge degen rahymy ol qudaıdyń, Qylyǵy hosh, qulqy túzý, shyraıly. Jibek minez, aqyldy , áppaq peıildi, Jany jomart, qoly ashyq, meıirli. Qara jerde, jasyl kókte áziz-di, Oǵan qurmet berdi táńir jany izgi. Bastaýlardyń basy edi, ońdysy, Boldy, keıin, paıǵambardyń sońǵysy! Júsip Balasaǵun Áz. Paıǵambardyń “Rasýlýlla” (Allanyń elshisi), “Habıbýlla” (Allanyń súıikti quly), “Hatemýl-ánbııa” (paıǵambarlardyń sońǵysy) degen sypattaryn halyqqa óleń joldarymen sheber tilde jetkizedi. Áz. Muhammedke arnalǵan shyǵarmalardyń báriniń eń basty maqsaty avtorlardyń paıǵambarǵa degen súıispenshilikterin pash etýi, halyqty sýsyndatý bolsa, qosalqy maqsatynda osy eńbekteri arqyly Allanyń yrzashylyǵyna bólený men Áz. Paıǵambardyń shapaǵatynan úles alý nıeti jatqandyǵy anyq. Mine osyndaı nıetin Júsip Balasaǵun jyrynda bylaı bildiredi: Peıil burdym endi onyń jolyna Súıdim sózin, sendim dili ońyna. Iláhı! Meniń kóńilimdi kúzetkin, Qııamette paıǵambermen bir etkin! Qııamette kórset tolyq júzińdi, Qolymnan demep, rabbym, ótkiz ózimdi!. Aqynnyń bul óleń shýmaqtarynan Paıǵambarymyzǵa degen ystyq yqylas pen tereń súıispenshilikti kórýge bolady. «Peıil burdym endi onyń jolyna» dep Alla elshisiniń (s.ǵ.s) joly adamdardy baqytqa jeteleıtinin, «Súıdim sózin, sendim dili ońyna» deı otyryp, Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) hadısteri men súnnetin ustanýdy halyqqa ýaǵyzdaıdy. Jalpy musylman avtorlar kez-kelgen shyǵarmasyn jazǵan kezde “hamdálá” (Allaǵa madaq) jáne “salýálá” (Paıǵambarǵa salaýat) aıtyp ony madaq etip bastap, odan keıin baryp negizgi taqyryptaryna kóshken. Osylaısha “hamdálá” men “salýálá” musylman mádenıetiniń sımvolyna aınalyp ketken. HII ǵasyr qazaq ádebıetiniń kórnekti ókili Ahmet Iúginekı de osy dástúrdi ustanyp, “Aqıqat syıy” atty kitabynyń “salýálá” bóliminde haziret Muhammedke degen súıispenshiligin bylaı jetkizedi: «Aqyl-oıyńa salyp, sózimdi ańda. Ol (Muhammed) – týmysynan ıgi, adamdardyń baqyttysy. (Búkil) jaratylǵandardyń ishinde oǵan teń keletin (eshkim) joq. (Ózge) paıǵambarlar jarqyn júz (sııaqty bolsa), Bul – ol júzge (jarasyp turǵan) kóz. Iakı olar – qyzyl (shyraıly) bet, al ol betke (kórik beretin) meń. Ony madaqtaǵanda tilimniń dámi kiredi. Ony eske alǵanda sheker men bal (jegendeı bolady). Búgin menen sálem jetsin, ol erteń Qol ushyn berýshime qam jegizsin». Odan keıingi dáýirde jalpy túrki halyqtary, ásirese qazaq dalasynda Islamnyń taralyp, júrek tórinen oryn alýyǵa súbeli úles qosqan Ahmet Iassaýı babamyzdyń «Dıýanı hıkmet» atty shyǵarmasy beınebir madaq jyry ispetti. Árbir paraǵynda áziret Muhammedke (sallallahý aláıhı ýá sállám) degen tereń mahabbatty kórýte bolady. Ol Adamzattyń asylyn: «Nýr-y Hýda (Allanyń nury), dost-y Hýda (Allanyń dosy), dúrýd-y Hýda (Allanyń duǵasy, maqtaýy, sálemi), ýırd-i Hýda (Allanyń zikiri), sáııdýl-mýrsálın (paıǵambarlardyń myrzasy), hatámýl-ánbııa (paıǵambarlardyń sońǵysy), rahmátán lıl-alámın (álemderge raqym), fahry alám (álemniń maqtanyshy), týba-ı qabý qáýsáın (kab káýsáın týba aǵashy), qamarý baǵy káýnáın (káýnáın baqshasynyń aıy), Hadı ál-mýdıllın (adasqandarǵa jol kórsetýshisi), mýqaddámi ánbııa (paıǵambarlardyń aldyńǵysy), habıby Halyq (Jaratýshynyń súıiktisi), hýlasa-ı halaıyq (jaratylǵandardyń negizi), asyly ýsýdy alám (álemniń asyly)» dep keremet sıpattaıdy. Bertin kele qazaq dalasynda ıslam dininiń ornyqqan shaǵynda Qazaq ádebıetinde Abaı atamyz bastaǵan kóshtiń de joǵaryda atalǵan babalarymyzdyń Áz. Paıǵambarǵa degen súıispenshilik darııasyna shomylyp, solardyń sara jolymen júrip, dástúrin jalǵastyrǵandyǵyn kóremiz. Qazaqtyń qamyn jep, joǵyn joqtaǵan uly Abaı, halqynyń óz dáýirindegi mádenı damýdan jyraq qalmaýy úshin bilim men ǵylymdy ýaǵyzdady. Sonymen birge zamanaýı aǵymǵa saı óz dástúri men dinin saqtap qalýdyń mańyzyn tereń túsingen oıshyl: «Alla minsiz, áýelden paıǵambar haq, Múmin bolsań úırenip, sen de uqsap baq» nemese: «Allanyń, paıǵambardyń jolyndamyz» dep, haq Paıǵambardan úlgi alýdy nasıhattaıdy. “Sen de uqsap baq” deý arqyly Paıǵambarymyzdyń boıyndaǵy adamdyq asyl qasıetterdi nusqaýda. Bul da bolsa Abaıdyń áziret Paıǵambardy jete tanyp, súıe bilgendiginiń aıqyn kórsetkishi. Abaı Qunanbaev, óziniń aqylǵa toly “Qara sózderin” áziret Muhammedtiń hadısterimen kórkemdeı bilgen. «Shapaǵat shamshyraǵy – áziret Muhammed» atty kitabymyzda buǵan qatysty kóptegen mysaldar bergendikten bárin aıtyp jatpaı-aq, Keńes odaǵynyń jasaǵan qanshama qyspaǵyna, qýdalaýyna qaramastan halyqtyń júreginen óshpegen Paıǵambarǵa degen súıispenshilikti pash etken Muqaǵalı aqynnyń: Satpaımyn, satqan emen dinimdi men, Ólmeıtin, óshpeıtuǵyn kúnin bilem. Tappaıtyn kúnde tynym, túnde tynym Musylman Muhammedtiń úmbetimin. Muhammedtiń úmbeti musylmanmyn Paıǵambarym qoldaıdy qysylǵan kún. Alsyn Taǵalam ant etem, ant etemin Alla esimin esimnen shyǵarǵan kún, – degen óleń shýmaqtarymen sózderimizdi túıindeı keteıik. Máýlit aıy kúlli ǵalamǵa raqym retinde jiberilgen, ómir boıy «úmbetim, úmbetim» dep ótken súıikti elshiniń dúnıe esigin aıqara ashyp, adamzatqa shýaq syılaǵan aıy. Bul aıda Paıǵambarymyzǵa kóbirek salaýat aıtyp, sálem joldaýdyń berer paıdasy shash etekten. Paıǵambarymyzǵa (s.a.s.) salaýat aıtyp, sálem joldaýǵa qatysty Quranda «Ahzab» súresiniń 36-aıatynda Alla Taǵala: «Shynynda da Alla men Onyń perishteleri Paıǵambarǵa salaýat joldaıdy. Áı, ıman keltirgender, senderde oǵan oǵan shyn júrekten salaýat aıtyp, sálem joldańdar!» dep buıyrýda. Paıǵambarymyz da ózine salaýat aıtýdyń mańyzdylyǵyn:«Qııamet kúninde maǵan eń jaqyn bolatyn kisi – eń kóp salaýat aıtqan adam» dep bildergen. Mine osyndaı dinı taǵylymdardy jaqsy bilgen halqymyz máýlitti Paıǵambarǵa degen súıispenshilikterin jetkizýdiń taptyrmas múmkindigi dep bilgen. Jalpy, qoǵamdyq aqyl-oıǵa yqpal etken aqyndar óz kezeńindegi halyqtyń júrek únine aýdarmashy bolǵan. Qazaq halqynyń Paıǵambarǵa (s.a.s.) súıispenshiligi men qurmetin halyq aýyz ádebıetinen de kórýge bolady. Maqal-mátelderde hadısterdiń qoldanylýy kóptegen ádet-ǵuryptardyń Paıǵambarymyzdyń (s.a.s.) súnnetinen týyndaǵanynyń aıǵaǵy. áziret Paıǵambardyń (s.a.s.) atynyń batalarda qosylyp aıtylýy osy súıispenshiliktiń belgisi. Tipti, halqymyzda Muhammed, Ahmet, Mústafa, Nurmuhammed, Mahmud, Mahambet, Mámet, Muqash, Muqaǵalı (Muhammed-Álı) t.b. sııaqty esimderdiń kóptep kezdesip jatýy – sábılerin adamzattyń ardaqtysy, Allanyń súıikti quly áziret Muhammedke (s.a.s.) uqsasyn, sonyń jolymen júrip, aqyrette shapaǵatynan úles alsyn degen armannan týyndaǵan júrektiń pák tileginiń aıqyn kórinisi ekeni aıdan anyq.
materıal «Qazaq salt-dástúr, ádet-ǵuryptarynyń ıslam sharıǵatymen úılesimi» kitabynan alyndy
