RÝHANI NARKOZ
«Rýhanı narkozǵa» túsken adam: saýapty isine masattanyp, jasaǵan ǵıbadatyna toqmeıilsip, Jumaqtyń kiltin qaltasyna salyp alǵandaı salǵyrtsynyp, ózine-ózi (nápsisine) rıza bolyp, aınalasynda (qoǵamynda, elinde, álemde) bolyp jatqan qubylystarǵa mán bermeıdi; dál qazir osy jerde, osy sátte qandaı synǵa tap bolǵanyn, ómir shyndyǵy neni talap etip turǵanyn baǵamdamaıdy. Ol qulshylyq-ǵıbadatyn «qalaı oryndaımyn?» degen suraq-maqsattyń jeteginde atqarady, «ne úshin?» ekenine mán bermeıdi. Ol jalpy dinniń ne úshin túsirilgeni týraly oılanbaıdy, ómirdiń mán-maǵynasy týraly tolǵanbaıdy. Ol jan tynyshtyǵyn izdeımin dep, nápsisiniń qushaǵyna qulaıdy...
Qazirgi sáttiń talabyna jaýap bere bilý degenimiz – alystaǵy armandy qııaldaý nemese vırtýaldy álemniń tumanyna súńgý sekildi oı-kezbelikten arylyp, dál osy sátke qaıtý; osy sátti sezine bilý, osy sáttegi Synaqtan abyroımen ótý. Qandaı ortada bolsańyz da, qandaı jaǵdaıǵa tússeńiz de, ne nársege kýá bolsańyz da:
«Men ne úshin buǵan tap boldym? Ne úshin kýá bolyp turmyn? Alla Taǵala (ómir) menen neni talap etip tur?» degen saýaldy ózińizge qoıyp, sol jaǵdaıattan saýabyńyzdy alyp, abyroımen shyǵýdy, ǵıbrat-mánin uǵýdy maqsat etińiz.
Mysaly: Týystaryńyzdyń arasynda bir kelispeýshiliktiń oryn alǵanyn estidińiz be?
Nemese kórshilerińizdiń bir jaǵdaıǵa tap bolǵanyn kórdińiz be?
Nemese qoǵamda bir ádiletsizdiktiń oryn alǵanyn bildińiz be?
Kóz aldyńyzda bir oqıǵa oryn alyp jatyr ma? – Siz tiri adam retinde, ózindik senimi men ustanymy (prıntsıpi) bar musylman retinde sol jaǵdaıǵa aralasýǵa mindettisiz. Adamdyq bolmysyńyz, ar-ımanyńyz sony talap etedi («Bir jaman isti kórseńiz: qolmen toqtatyńyz, bolmasa sózben toqtatyńyz, tym bolmasa júrekpen» degen maǵynadaǵy hadıs esińizde bolar).
Áıtpese, aldyńyzdan shyqqan synaq-jaǵdaıǵa kóz juma qarap, qınalǵandy demep, jylaǵandy jubatýdyń ornyna, «Men aralasqannan eshteńe shyqpaıdy; beker bosqa súıkimsiz bolam, musylmanǵa kórkemminez kerek; bul nárse – olardyń taǵdyry; eń tynyshy qulshylyǵyma berik bolyp, duǵamdy jasaıyn» dep oılasańyz – qorqynyshtan qumǵa basyn tyqqan túıequs bolǵanyńyz; ishten tyrmalap turǵan óz ar-uıatyńyzǵa, ıman-ustanymyńyzǵa qulaq aspastan, «ǵıbadat» degen ýkoldy qabyldap alyp, «uıqyǵa» ketken; synaq-syıdan qashyp, Nápsi tynyshtyǵyna bólengen «baqytty» janǵa aınalǵanyńyz. «Rýhanı narkoz» degenimiz osy.
Shyndap kelgende, musylmandardyń álsizdigi men sharasyzdyǵy, saýatsyzdyǵy men salǵyrttyǵy, ásirese qoǵam ómirindegi únsizdigi men kómpistigi – osy estandy háldiń saldary...
Alǵadaı ÁBILǴAZYULY
