DIN KIIM EMES, KIIP, NE ShEShIP BERETIN...
Imam Málıktiń mynadaı bir sózi bar:
«Kimde-kim tasaýýf ilimin alyp, fıqh ilimin úırenbeıtin bolsa, ol adam zyndyq bolady. Al fıqh ilimin oqyp, tasaýýf ilimin almaıtyn bolsa, pasyq bolady. Tek ekeýiniń basyn qosqan adam ǵana haqqa jetedi, haqıqat ıesi bolady».
Zyndyq degenimiz – kúpirlikke, dinsizdikke jaqyn dinbuzar. Al pasyq kúnáni tartynbaı, qysylmaı, ashyqtan-ashyq jasaıtyn kúnáhar.
Ǵalymdar fıqh ilimin “zahır-ı sharıǵat” dese, tasaýýf ilimin “batyn-ı sharıǵat” deıdi. Iaǵnı, fıqh jańǵaqtyń qabyǵy bolsa, tasaýýf jańǵaqtyń dáni tárizdi. Qabyǵyn arshymaı, dánge jete almaıtynyń sekildi, fıqhty meńgermeı, tasaýýf iliminiń aqıqatyna jete almaısyń. Al dánin jemeı, tek qabyǵyna ǵana qanaǵat qylǵannan ne paıda?
Búginde qoǵamda eki toptyń da ókilderin jıi kóremiz. Fıqh meńgerip alyp, tasaýýfqa qyryn qaraıtyndar, sopylyqqa synshy keledi. “Sopymyn” dep, fıqhty elemeıtinder, sopylyqtyń atyna kir keltirip júr. Al ekeýiniń basyn biriktire alǵandar nekensaıaq.
Ókinishke qaraı, sopylyqqa syn aıtatyndardyń kóbi ýahhabılik dertine shaldyqqandar, ne vırýsyn juqtyrǵandar. Sebebi, ýahhabıliktiń shyǵýynda tasaýýfty joıý mıssııasy da bar edi. Iaǵnı, Islamdy rýhanııatsyz qaldyryp, qatań quqyqtyq normalardan, qasań qaǵıdalardan ǵana turatyn bir din retinde kórsetý edi maqsattary. Al bul dindi qoǵamnan alystatý, sekýlıarızatsııa protsesin jedeldetý úshin qajetti alǵyshart.
Sol úshin de búgingi qoǵamda Islam dese adamdardyń oıyna beıbitshilik, mahabbat, ǵashyqtyq, meıirimdilik, parasattylyq, kórkemdik, ásemdikten góri, halal, haram, bıdǵat, kúpir, musylman, kápir degen uǵymdar kóbirek oraǵytady.
Qazirgi qoǵam dindegi daý-damaıdan, talas-tartystan sharshady, jalyqty. Din ókilderi kórkem dindi kórkem jetkizýge muqtaj. Ár nársege marketıng qajet bolǵany sekildi, dinge de marketıng qajet. Marketıng degenimiz “satý” emes, qajettiligin sezindirý. Din kıim emes, kerek kezde kıip, kerek emes kezde sheship kete beretin. Din – rýhanııat, rýhtyń azyǵy! Din – ıhsan, Qudaıdyń nazarynda júrgendeı sanaǵa jetkizý. Mundaı sanadaǵy qoǵamda azǵyndyq, ta qylmys ta azaıady. Mahabbat pen meıirimdilik ete jaıady. Tasaýýf osyǵan shaqyrady!
Saltan SAIRANULY
