Konfessııaaralyq kelisimdi qamtamasyz etý aıasyndaǵy memlekettik saıasat

07 maýsym 2018 7742 0
Оqý rejımi

Qazaqstan qurlyqtaǵy joldar torabynda, Eýrazııa kontınetiniń ortalyǵynda ornalasqan. Sondyqtan, Dala tarıhı geomádenı irikteý terrıorııasynyń qyzmetin atqardy. Bul jerde álemdik ózara básekelesýshi dinder ornyǵyp, geosaıası yqpalyn keńeıtý úshin ózindik tıimdi ári básekege jaramdy qyrlaryn kórsetýi qajet boldy.

Mundaı irikteý nátıjesinde dalada suryptaý nemese konvergentsııa júrdi, birneshe urpaqtan  berilip, adamzat úshin, kem degende Eýrazııa úshin qolaıly, biregeı áleýmettik-mádenı erejeler qalyptasty.

Musylman mádenıetiniń eleýishi arqyly barlyq túrki Eposy men ańyzdaryn ótkizgen tarıhı Túrkistan, Qazaqstanmen birge ıslam úshin tek retsıpıent qana bolyp qoıǵan joq. Túrkistan barlyq musylman úmmeti úshin, adamzat úshin mańyzdy hadıstaný (ál-Buharı, at-Tırmızı jáne basqalary), matematıka (Bırýnı, ál-Horezmı), medıtsına (Ibn Sına) ǵylymı mektepteri bastaý alǵan oryn boldy.

Búgingi tańda, egemendigimizdi alǵannan keıin, bolmysymyzdy joǵaltpaı, mádenı biregeıligimizdiń negizinde, bilim jáne ózge halyqtardyń mádenıetine qurmetpen qarap, damýǵa umtylamyz.

Egemendiktiń basty qaǵıdasy jerimizdi, mádenıetimizdi, ulttyq tilimiz ben memlekettilik saltymyzdy saqtaý bolyp tabylady.

Jalpy, búgingi tańda Qazaqstan memleketi dinı konfessııalarmen baılanys quryp jáne olardyń ózara baılanystaryn retteýge úlken úles qosýda. Elimizdegi konfessıonaldy úderister qurylymdyq baǵytta damyp keledi. Sonymen qatar, halyqaralyq sahnada Qazaqstan ǵalamdyq ári óńirlik yntymaqtastyqtyń nyǵaıýyna úles belsendi qosýshysy, dinaralyq dıalog qurýshysy retinde tanylady.

Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymynyń tóraǵalyq etýge Qazaqstan Respýblıkasyn tańdaýyna kópshiliktiń pikirinshe elimiz basshylyǵynyń júrgizip otyrǵan ishki ultaralyq jáne konfessııaaralyq saıasaty sebep bolǵan.

El Prezıdentiniń halyqaralyq qatynastar salasynda júrgizip otyrǵan saıasaty dıalog alańyn qurýǵa baǵyttalǵan. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń bastamasymen Astana qalasynda 2003 jyldyń 23-24 qyrkúıeginde álemdik jáne dástúrli dinder forýmy ótkizildi.

Qazaqstan Prezıdentiniń nıeti boıynsha álemdik jáne dástúrli dinder basshylary arasyndaǵy jalpy aspektiler men naqti málimetter negizinde qurylǵan dıalog ózara yntymaqtastyq pen zamanymyzdaǵy fanatızm, Ekstremızm, terrorızm jáne zorlyq kórsetý syndy bolyp jatqan keleńsiz áreketterdi birge jińip shyǵýǵa ákeledi.

Is-sharanyń jeńisti nátıjesi I Seziniń Sheshimi boıynsha dinaralyq forýmdy úzdiksiz ár úsh jylda bir ret ótkiý sheshimi qabyldandy. 2006 jyly qyrkúıek aıynyń 12-13 kúnderi Astana qalasynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Á. Nazarbaevtyń basshylyq etýimen álemdik jáne dástúrli dinder basshylarynyń II Sezi ótti. Sezd forým ótkizý úshin arnaıy salynǵan «Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda» ótti.

2009 jyly shilde aınyń 1-2 astana qalasynda álemdik jáne dástúrli dinder basshylarynyń III Sezi ótti. Álemdik jáne dástúrli dinder basshylarynyń kelesi sezderi Astana qalasynda 2012 jyldyń 30-31 mamyrda jáne 2015 jyldyń 10-11 maýsymda ótkizildi.

Sondyqtan, respýblıkamyzdyń jetistikteri jaıly aıtatyn bolsaq, Qazaqstannyń dınamıkalyq damýynyń negizi ultaralyq jáne konfessııaaralyq kelisimi ekenin esten shyǵarmaǵan jón. Bul memleketimizdiń senimdi túrde alǵa jyljýynyń berik negizi.

Alaıda, adamzat tarıhynda ulttar dostastyǵy, kelisim, turaqtylyq máńgilikke berilgen jaqsylyqtar emes ekeni belgili. Árdaıym jumsalyp otyratyn kúsh-jiger qajet.

2011 jyly qabyldanǵan «Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter jaıly» Zańda «Qazaqstan Respýblıkasy hanafı baǵytyndaǵy ıslamnyń halyqtyń mádenıetiniń damýy men rýhanı ómirindegi tarıhı rólin tanıtyny» erekshe aıtylǵan.

Elbasy N.Á. Nazarbaev: «Islam dini – halqymyzyń rýhanı negizderiniń biri», - degen. «Qazaqstan 2050» strategııasynda: «Biz musylman úmmetiniń bir bóligin quraıtynymyzdy maqtan tutamyz. Bul bizdiń dástúrimiz» dep kórsetilgen.

Bastysy Elbasy N. Nazarbaev musylmandar úshin «biz hanafı mazhabyn ustanatyn súnnıttermiz» dep dinı maqsatyn anyqtaǵan. Prezıdenttik bul sózderi óte mańyzdy ári qundy.

Elbasy N. Nazarbaev patrıotızmge, shynaıy senimge shaqyratyn ıslamdy baǵalaýymyz kerektigin aıtty: «Ósıetterdi ustana otyryp, shekten shyqpaý qajet... Quran ósıetterin ustaný úshin, dinniń damýy men órkendeýi álsizderge járdem etý, meırimdi bolý, baýyrlastyq tanytý, úlkenderge qurmet kórsetý, bala tárbıesi, Otan qorǵaý, el qorǵaý, birlikke shaqyrýmen júzege asady. Din osylaısha memleketke paıdaly bolyp, qamqorlyq etedi. Sonda ol halyqtyń birligi úshin qyzmet etedi. Mundaı ıslamdy biz baǵalaýymyz qajet».

Osylaısha, Prezıdent bizge memleket egemendiginiń ıdeıalyq negizi, qoǵamdy Ekstremızmnen qorǵaýshy retinde naǵyz ıslamnyń ereksheligin kórsetti.

Baıqaǵanymyzdaı, Qazaqstan egemendigin alǵaly memleket retinde ornyǵý, egemendikti nyǵaıtý jáne keleshekte damý baǵdaryn tańdaýda qıyn joldy bastan keshirdi. Halyqqa tán toleranttyq pen Qazaqstan basshylyǵynyń ádil saıasatyny negizinde áleýmettik-saıası tolǵanystar men Ekonomıkalyq kúızelisterden aman qaldy, XXI ǵasyrǵa sátti qadam basty. Qazaqstandyqtar qoǵamda beıbitshilik pen kelisimdi saqtady, áleýmettik-Ekonomıkalyq jáne demokratııalyq ózgeristerde jeńisti nátıjelerge qol jetkize aldy.

 

Pіkіrler Kіrý