Ata-ananyń balaǵa berer eń jaqsy syıy – tárbıe
Naýryzbaı qajy TAǴANULY,
Qazaqstan musylmandary dinı
basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı
Qurmetti qaýym!
Halqymyz 1 maýsymda halyqaralyq balalardy qorǵaý kúni merekesin atap ótedi. Bul kúni aqparat quraldarynda, ıgi basqosýlarda balalardyń ómiri men densaýlyǵyn qorǵaý, olarǵa qamqorlyq kórsetý, urpaq tárbıesine kóńil bólý syndy izgi amaldar dáripteledi.
Rasynda, adamnyń dúnıetanymy men túsinigi kún saıyn qubylǵan myna zamanda bala tárbıesi ózekti máseleniń birine aınaldy. Osy rette árbir ata-ana óz urpaǵyna máńgilik medrese ekenin aıryqsha atap ótkim keledi. «Bir ákeniń tárbıesin júz mektep bere almaıdy» degen tujyrymdy sóz bar. Halyq danalyǵynda aıtylatyn: «Anaǵa qarap qyz óser, ákege qarap ul óser» degen maqaldyń maǵynasy tereńde jatsa kerek.
Kez kelgen musylmannyń muraty – ımandy, izgi urpaq tárbıeleý. Ardaqty Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) bir ósıetinde: «Ákeniń balaǵa berer eń jaqsy syıy – tárbıe» degen. Bul – tárbıeniń mańyzyn meńzeıtin hadıs. Shyn máninde, ata-ana óz urpaǵyna tárbıeden artyq nyǵmet, tárbıeden artyq jaqsylyq qaldyrǵan emes. Alla Elshisiniń taǵy bir hadısteriniń birinde balaǵa bir sát kóńil bólip, tárbıesine aralasý sadaqa berýden artyq amal ekenin aıtqan. Ǵulamalardyń biri: «Bala qymbat bolsa, tárbıesi odan da qymbat» degen eken.
Ár adam óz otbasyna jaýapty. Osy jaýapkershilikti sanaly túrde sezingen ata-ana bala tárbıesine tııanaqty túrde mán beredi. Ol úshin eń áýeli óziniń ádebi men mádenıetine mán berýi qajet. Ǵulamalardyń: «Bala tárbıeleýden buryn ózińdi tárbıele» degen sózinde úlken mán jatyr. Balamyzdy bes jasqa deıin patshadaı kútip, mápelep ósirsek, on bes jasqa deıin ómir tirshiligine ıkemdep, eńbekke baýlyp, úlkenge qyzmet etip, batasyn alýǵa tárbıelesek, on bes jastan keıin onymen jeke tulǵa, ózindik oıy bar azamat retinde pikirlesip, aqyldasyp, jıi syrlasyp-suhbattassaq, Allanyń qalaýymen úmit etken urpaǵymyzdyń jaqsylyǵyn kóretinimiz anyq.
Biz jas býyndy «uıat bolady, obal bolady, saýap bolady» degen tárbıelik maǵynasy tereń túsiniktermen jónge salǵan halyqpyz. Osy úsh uǵymdy ómir súrý daǵdysyna aınaldyrǵan bozbala men boıjetken ata-anasyn, odan qalsa eli men jerin uıatqa qaldyrmaıdy.
Ábý Hýraıradan (oǵan Alla razy bolsyn) jetken rıýaıatta Paıǵambarymyz Muhammed (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) bylaı degen: «Bir (qaıtys bolǵan) pendeniń dárejesi kóteriledi. Sonda ol: «Ýa, Rabbym! Bul maǵan qaıdan keldi?» deıdi. Sonda (Rabbysy): «Bul seniń artyńdaǵy balańnyń saǵan ıstıǵfar (keshirim) tileýinen» deıdi».
Alla Taǵala barshamyzǵa salıqaly urpaq násip etip, qyzymyzdy qylyqty, ulymyzdy ulyqty etkeı. Ámın!
