Bas múftıdiń bir jyly

2020 jyldyń 7 aqpanynda Nur-Sultan qalasynda ótken Qazaqstan musylmandarynyń kezekten tys IH Quryltaıynda Bas múftı qyzmetine Naýryzbaı qajy Taǵanuly saılanǵan edi. Bas múftıdiń bir jyldyq qyzmetindegi eleýli oqıǵalar men mańyzdy ıgi bastamalarǵa sholý jasap kórgen edik.

Sabaqtastyq. Halyq danalyǵynda: «Júırik bestiden shyǵar, keńes estiden shyǵar» degen naqyl bar. Naýryzbaı qajy Taǵanuly alǵashqy jumys kúni ustazy Rátbek qajy Nysanbaıulynyń batasyn alyp, Ábsattar qajy Derbisálimen keńesti, múftııatty ár jyldary basqarǵan Erjan qajy Malǵajyulymen, Serikbaı qajy Orazben din qyzmetkeriniń tulǵalyq kelbetin qalyptastyrý, dinı qyzmetti jandandyrý jaıly suhbattasty. Dinı saladaǵy bul sabaqtastyqtyń orny qashan da mańyzdy...

Ótkenge qurmet. Bas múftı elimizdiń kıeli oryndaryna baryp, Arystan bab, Qoja Ahmet Iasaýı, Beket ata, Abaı, Shákárim, Máshhúr Júsip Kópeıuly, Dosjan haziret syndy aǵartýshy ǵulama-ǵalymdardyń rýhyna Quran baǵyshtap, duǵa jasady. Sondaı-aq Ózbekstanǵa jasaǵan saparynda ımam Matýrıdı men ımam Buharı zıratynda bolyp, ulyq ımamdardyń rýhyna qasıetti Quran aıatyn baǵyshtap, Jaratqannan jarylqaý tiledi. Igi is jamaǵatqa jaqsy oı saldy.

Álem musylmandaryna úndeý. Bas múftı álemniń din kóshbasshylaryna «Biz – birgemiz, tilegimiz – ortaq» degen ıgi nıetpen Úndeý joldap, juma kúni bir mezette duǵa jasaýǵa shaqyrdy. Úndeýge Túrkııanyń, Reseıdiń, Ózbekstannyń, Qyrǵyzstannyń, t.b. musylman memleketteriniń múftıleri qoldaý bildirip, duǵa jasaý rásimine qatysty.

Nasıhattyń jańa formaty. Juqpaly indetke baılanysty elde tótenshe jaǵdaı jarııalanǵan sátte jedel túrde onlaın dárister aıtyldy. Dinı basqarma janynan Dinı aqparat ortalyǵy (call-center) ashylyp, halyqtyń suraǵyna táýlik boıy jaýap berilýde. Búginde áleýmettik jelilerde elge belgili ustazdardyń, ǵalymdardyń dárisi men ýaǵyzy turaqty túrde júrgizilip keledi.

Respýblıka jáne oblystyq deńgeıde ımam-ustazdardyń 11 137 onlaın dárisi uıymdastyryldy. Osy onlaın dáristi 15 678 238 adam tyńdady.

E-múftııat jobasy. HHI ǵasyr – Elektrondy tehnologııanyń damyǵan zamany. Álem Elektrondy júıege kóshý úderisinde. Múftııat bul tendentsııadan qalys qalmaýy qajet. Naýryzbaı qajy Taǵanuly Bas múftı laýazymyna saılanǵan sátte «E-múftııat» aqparat júıesin iske qosty. Bul joba jumys tıimdiligin arttyryp, QMDB Ortalyq apparatynyń kadr qyzmetin ońtaılandyrýǵa oń yqpal etýde. Búginde Dinı basqarmaǵa qajetti kameralar men tehnıkalyq quraldar alynyp, 19 oblys-óńir bas ımamdarymen onlaın májilister ótýde. Osy formatta jumys júrgizý burynnan oıda júrgen, biraq júzege aspaı kele jatqan másele edi. Qazir bas ımamdar apta saıyn onlaın rejımde esep beredi.

Qaıyrymdylyq. Qamyqqan janǵa qamqor bolý – din qyzmetkeri úshin mindet bolyp ketken jumystyń biri. Bas múftı el basyna kún týǵan kezde qaıyrymdylyq jumystarǵa basymdyq berdi. «Júrek jylýy» aktsııasy aıasynda 17 myń otbasyǵa qaıyrymdylyq jasaldy. 67 aýrýhanaǵa em-domǵa qajetti qural-jabdyqtar jetkizildi. Úılerin sý shaıyp ketken maqtaaraldyq azamattarǵa azyq-túlik pen kıim-keshek tıelgen 50-den astam aýyr júk kólikteri jiberildi. «El úlesi – páterge» jobasy aıasynda 142 muqtaj otbasyǵa páter kilti tabystaldy. QMDB-nyń 30 jyldyq mereıtoıyna oraı 73 qudyq, 43 kópir salynyp, el ıgiligine berildi. Sonymen qatar 19 stýdenttiń oqý aqysy tólendi.

Bes múftıdiń basqosýy. Múftııatty ár jyldary basqarǵan Rátbek qajy Nysanbaıuly, Ábsattar qajy Derbisáli, Erjan qajy Malǵajyuly, Serikbaı qajy Oraz, Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanuly elordada basqosyp, bir ústel basynda suhbattasty, Dinı basqarmanyń bolashaǵy jaıly oı bólisti. Din qaıratkerlerine qurmet kórsetilip, merekelik medalmen marapattaldy. Tarıhı sát taspaǵa jazylyp, múftııat muraǵatyna berildi.

Imamdar forýmy. Elordada ımamdardyń IV respýblıkalyq onlaın-forýmy ótti. Tarıhı basqosýǵa Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev beıneúndeý joldady. Prezıdenttiń quttyqtaý sózi LED Ekranda beıne jazbada berildi. Memlekettik hatshy Qyrymbek Kósherbaev Elbasynyń QMDB-nyń 30 jyldyq mereıtoıyna joldaǵan quttyqtaý sózin oqyp berdi. Forýmda «As berý mádenıeti», «Zırat jáne zııarat mádenıeti», «Zııatker ımam» tujyrymdamasy qujattary qabyldandy.   

Aqparat salasy. Bas múftı bastamasymen QMDB janynan Aqparat jáne qoǵammen baılanys bólimi ashyldy. Bul – QMDB Ortalyq apparatyndaǵy eń aýqymdy bólim. «Ǵalamtormen jumys» sektoryn, «Hıkmet TV» teleradıostýdııasyn, muftyat.kz jáne óńirlik 21 saıtty biriktirgen bólim mindeti – Dinı basqarmanyń 4 baǵyt boıynsha atqaratyn qyzmetin úzdiksiz nasıhattaý.

Dinı basqarmanyń aqparat alańyndaǵy jumysyn jandandyrý maqsatynda QMDB-nyń tól telearnasy – «Halyq arna» ashyldy. Arna «OtaýTV» jáne ID tsıfrlyq telearnasy arqyly habar taratýda. Múftııattyń tól telearnasyn ashý da oıda júrgen, alaıda júzege aspaı kele jatqan úlken maqsattyń biri edi...

Dinı ońaltý. QMDB janynan Dinı ońaltý bólimi ashyldy. Dinı basqarmanyń negizgi jumys baǵyttarynyń biri – destrýktıvti dinı aǵymnyń arbaýynda ketken azamattardy ońaltý, olarǵa dinı keńes berip, túsindirme, nasıhat jumystaryn júrgizý.

Salttyq qyzmet. Bas múftı elimizdegi jerleý rásimderin jáne zırat kóterý mádenıetin bir júıege keltirý maqsatynda QMDB janynan salttyq qyzmet kórsetý jumysymen aınalysatyn «Qamqor-Sharapat» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigin ashý týraly sheshim qabyldady. Búginde bul ortalyq óz jumysyn bastap ketti.

Ihsan ilimi. Tolyq adam kontseptsııasy. Naýryzbaı qajy Taǵanuly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń qabyldaýynda bolyp, elimizde ıhsan ilimin nasıhattaý týraly bastama kóterdi. Sondaı-aq Abaıdyń kemel adam kontseptsııasyn keńinen dáriptep, nasıhattaý jumystarymen aınalysatynyn jetkizdi. Kezdesý barysynda Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń aldaǵy josparlary týraly da sóz boldy. Atap aıtqanda, Islam akademııasyn qurý, Islam jáne teologııa kitaphanasyn salý, elimizdegi meshitterdiń arhıtektýrasyn qazaqy salt-sanaǵa saı qalyptastyrý máseleleri aıtyldy. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń jumysyn joǵary baǵalap, aldaǵy bastamalaryna sáttilik tiledi. 

Ihsan – baǵzy zamannan musylmandyq joldy ustanǵan qazaq halqynyń dinı túsinigine etene jaqyn ilim. Búginde osy ilim jamaǵatqa jan-jaqty nasıhattalýda. Osy baǵytta úlken kitap jaryq kórmek.  

Jeti baǵyt. Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanuly jyl basynda barsha din qyzmetkerine baǵdarlamalyq baıandamasyn joldady. QMDB Tóraǵasy baǵdarlamalyq baıandamasynda múftııat óz qyzmeti aıasynda 2021 jyly jeti baǵyt boıynsha jumystarǵa basymdyq beretinin atap ótti. Olar – aqparat jáne qoǵammen baılanys, ýaǵyz-nasıhat, qaıyrymdylyq, oqý-aǵartý jáne kadrlyq áleýet, rýhanı tárbıe – ıhsan ilimi, din men dástúr, jat dinı aǵymdarmen jumys. Óńirlerde osy jeti baǵyt boıynsha atqarylyp jatqan jumystardyń aı saıynǵy esebi berilýde. 

 Aǵabek QONARBAIULY