SAHABALARǴA TIL TIGIZÝ

20 qarasha 2023 1253 0
Оqý rejımi

Suraq:  Sahabalarǵa til tıgizse ne bolady? 


Ответ

Sahabalardy da syılaý kerek. Bul jerde aıta ketetin bir jaıt, Paıǵambarmen (s.a.s.) birge onyń qasynda qıyn-qystaý kezderi oǵan járdemdesken, árdaıym janynan tabylǵan, maldarymen, jandarymen Allanyń jáne Onyń elshisiniń jolynda kúresken adamzattyń ardaqty tulǵalary – sańlaq sahabalarǵa da til tıgizýge, balaǵattaýǵa bolmaıdy. Óıtkeni Jaratýshynyń aldynda olardyń dárejeleri óte bıik. Allanyń elshisi (s.a.s.) sahabalarynyń Qııamet kúngi sırat kópirinen súrinbeı ótetindigin aıtqan. Al Alla Taǵala Paıǵambar (s.a.s.) men onyń aınymas joldastaryn bylaısha sýrettegen:

﴿مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَاناً سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِيماً﴾ 

«Muhammed –Allanyń elshisi. Al onyń qasyndaǵylar kápirlerge qatty, óz aralarynda meıirbandy. Sen olardyń rýkýǵta, sájdede Allanyń meıirimi men razylyǵyn qalap jatqandyǵyn kóresiń. Olardyń belgileri – júzderindegi sájdeniń izi. Sol olardyń Táýrattaǵy mysaly. Al olardyń Injildegi mysaly búrshik atqan egin sııaqty. Ol (Alla) ony beriktep, ol jýandap, sabaǵy da túzýlenip, eginshilerdi tań qaldyrdy. (Alla muny) kápirlerdi ashýlandyrý úshin keltirdi. Alla olardyń ıman keltirip, izgi is istegenderine mol keshirim men uly syı ýáde etti» (Fath, 29).

Paıǵambar (s.a.s.) da óz sahabalarynyń basqa úmbetinen artyqtyǵy jaıynda aıtyp ketken. Olar (r.a.) musylman úmbetiniń kóshbasshylary. Olardyń (r.a.) qaısybiriniń izine ergen adam adaspaıdy. Óıtkeni olardyń (r.a.) ustazdary Paıǵambardyń (s.a.s.) ózi.

عَنْ عُمَرَ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَجَابِرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ مَرْفُوعًا أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: »أَصْحَابِي كَالنُّجُومِ بِأَيِّهِمْ اقْتَدَيْتُمْ اهْتَدَيْتُمْ«. رَوَاهُ الدَّارِمِيُّ.

Omar (r.a.) Ibn Abbas (r.a.) jáne Jábirden (r.a.) jetkizilgen bir rıýaıatta sahabalarynyń artyqshylyǵy týraly Paıǵambar (s.a.s.) bylaı deıdi: «Sahabalarym juldyzdar sekildi, olardyń qaısysynyń izine erseńder de týra jol tabasyńdar». Darımı rıýaıat etken.

Aqıqatynda adamzat tarıhyndaǵy ıman ketirgen úmbetterdiń ishindegi eń ardaqtysy musylman úmbeti, paıǵambarlardyń ishindegi eń shoqtyǵy bıigi Muhammed paıǵambar (s.a.s.). Demek, Paıǵambardyń (s.a.s.) janynda júrgen joldastary – sahabalary adamzattyń eń qaıyrly pendeler.

عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: »خَيْرُ النَّاسِ قَرْنِي ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ يَجِيءُ قَوْمٌ تَسْبِقُ شَهَادَةُ أَحَدِهِمْ يَمِينَهُ وَيَمِينُهُ شَهَادَتَهُ«. رَوَاهُ البُخَارِيُّ.

Abdýlla ıbn Abbastan (r.a.) jetken rıýaıatta Paıǵambar (s.a.s.) bylaı deıdi: «Adamdardyń eń qaıyrlysy meniń zamandastarym, sosyn olardan keıin kelgender, sosyn olardan keıin kelgender. Sosyn kýáligi antyna, anty kýáligine saı kelmeıtin bir qaýym keledi». Buharı rıýaıat etken.

Rasynda da osy hadıste aıtylǵandaı qazirgi adamdardyń aıtqandarynyń aqıqaty men jalǵandyǵyn aıyryp alý qıyn másele. Sahabalar adamzat tarıhyndaǵy naǵyz taý tulǵalar desek, demek, barlyq ıman keltirgenderdiń olardy qadir tutýy sharıǵat boıynsha talap etilgen nárse. Al olar týraly jaman sóz aıtý úlken asylyqqa jatady.

عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: »لاَ تَسُبُّواْ أَصْحَابِي فَلَوْ أََنَّ أَحَدَكُمْ أَنْفَقَ مِثْلَ أُحُدٍ ذَهَباً مَا بَلَغَ مَدَّ أَحَدِهِمْ وَلاَ نَصِيفَهُ«. رَوَاهُ البُخَارِيُّ.

Ábý Saǵıd ál-Hýdrı (r.a.) jetkizgen hadıste Allanyń elshisi (s.a.s.) bylaı deıdi: «Sahabalaryma til tıgizbeńder, tipti, senderdiń bireýleriń Ýhýd taýyndaı altyndy sadaqaǵa berse de onysy olardyń bireýi bergen bir mýdke de (shamamen 18,5 lıtr, aýd.) hám onyń jartysyna da teńese almaıdy». Buharı rıýaıat etken.

Sahabalardan alatyn taǵylym kóp. Birde Paıǵambar (s.a.s.) sahabalaryna (r.a.) shyǵyp: «Qalaı turdyńdar?» – dep suraıdy. Olar (r.a.): «Allaǵa múmin bolyp turdyq»,– dep jaýap beredi. Paıǵambar (s.a.s.): «Imandaryńnyń belgisi qandaı?» – dep suraıdy. Sahabalary (r.a.): «Bále-jalaǵa sabyr, jaǵdaıǵa shúkirlik, taǵdyr-qazaǵa razylyq bildiremiz», –- deıdi. Sonda Rasýlalla (s.a.s.): «Qaǵbanyń Iesimen ant eteıin, sender naǵyz múminsińder», – degen eken.

Alla Taǵala bizdi jartylystyń qaıyrlysy, adamzattyń ardaqtysy, súıikti paıǵambarymyz Muhammedti (s.a.s.) laıyqty túrde qurmetteıtin ımany kámil pendelerinen etsin! Onyń (s.a.s.) sara súnnetimen júrýge, sońǵy Kitap – Quran Kárimge amal etýge jazsyn! Súıikti paıǵambarymyz Muhammedke, onyń áýleti men sahabalaryna jáne solardyń izine ergen Qııamet kúnine deıingi barlyq pendelerge Allanyń salaýaty men sálemi bolǵaı!   

QMDB Pátýa jáne sharıǵat bólimi 

Pіkіrler Kіrý